Με αφορμή την επέτειο της 25ης Μαρτίου, 1821,  παρουσιάζω σήμερα ανάλυση του περίφημου «Μολών Λαβέ» του Λεωνίδα.

Όλοι γνωρίζουμε την περίφημη φράση που είπε ο Λεωνίδας στις Θερμοπύλες το 480 π.Χ. όταν ο Ξέρξης του ζήτησε να παραδώσει τα όπλα. Ο Λεωνίδας απάντησε με την ανά τον κόσμο πλέον γνωστή φράση «Μολών Λαβέ».

Η πραγματική έννοια της φράσης αυτής, όμως, φαίνεται ότι δεν είναι γνωστή ευρέως.  Για παράδειγμα, μεταφραστές αποδίδουν την αρχαία αυτή φράση ως «Έλα να τα πάρεις». Επίσης, ξένες πολεμικές ταινίες για την Μάχη των Θερμοπυλών, αποδίδουν την φράση με το «come and get them».

Όμως, ο Λεωνίδας όταν έλεγε την φράση αυτή, δεν εννοούσε «έλα να τα πάρεις», όπως τονίζει και ο Αντιστράτηγος ε.α. Ιωάννης Ασλανίδης.

Σε ομιλία του, προ ετών, συνεχίζει ο κ. Ασλανίδης, ο εξαίρετος καθηγητής κλασικής φιλολογίας και ιστορικός κ. Α. Αντωνάκος μας εξηγεί και μας δικαιολογεί πλήρως, γιατί ο Λάκων Λεωνίδας δεν είπε το αυτονόητο «Ελθών Λαβέ» και είπε το «Μολών Λαβέ».

Όταν οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν το ρήμα «βλώσκω», το οποίο έχει αόριστο «έμολον» και μετοχή αορίστου «μολών», εννοούσαν έρχομαι κάπου ή πηγαίνω κάπου, αφού όμως πρώτα βρίσκω τα ψυχικά αποθέματα, δηλ. το θάρρος της ψυχής.

Ετυμολογική και Γραμματική ανάλυση

Το μολών είναι μετοχή Αορίστου Β’ του ρήματος βλώσκω (βλώσκω, έβλωσκον, μολούμαι, έμολον). Το ρήμα “βλώσκω” προέρχεται από το μλώσκω.

Η μουσικότητα της ελληνικής γλώσσας δεν ανέχεται όμως ποτέ ένα μ μπροστά από ένα υγρό σύμφωνο όπως το λ. (Γι΄αυτό ο μαλακός-μλαξ λέγεται βλαξ, ο μετέχων εις μοίραν, ο άνθρωπος δηλαδή, ο μρωτός λέγεται βρωτός κ.ο.κ.)

Το μλώσκω, με τη σειρά του, προέρχεται από το ρήμα μολίσκω (που σημαίνει έρχομαι αλλά μετά κόπου).

Το μολίσκω προέρχεται από το μόλις που χρησιμοποιούμε και σήμερα.

Το μόλις προέρχεται από το μόγις (επίρρημα: κοπιαστικότατα, μετά μεγάλου κόπου).

Το μόγις προέρχεται από το μόγος (μέγας κόπος).

Λοιπόν πάλι προς τα πίσω:

Μόγος –> μόγις (ηχητικά το γ μετατρέπεται σε ένα κάπως παχύ και μακρόσυρτο λ που ακόμη και σήμερα ακούγεται στην προφορά λέξεων στις ντοπιολαλιές Κύπρου, Θεσσαλίας, Πελοποννήσου κ. ά.) -> μόλις.

Πράγματι, σήμερα λέμε: “μόλις πρόλαβα να κάνω κάτι” και ο αλλοιωμένος και ανεκπαίδευτος γραμματικά πλέον εγκέφαλός μας το μεταφράζει αυτό το “μόλις” ως χρονικό επίρρημα ενώ το ορθόν είναι ότι πρόκειται περί τροπικού επιρρήματος: “πώς πρόλαβα;” – “μόλις” : “με μεγάλο κόπο” !

Από το μόλις λοιπόν γίνεται ένα καινούργιο ρήμα: μολίσκω –> μλώσκω –> βλώσκω.

Στον Αόριστο όμως που δεν έχουμε την γειτνίαση των συμφώνων μ – λ (που χάριν ευηχίας όπως γράφτηκε πριν μετατρέπεται σε β – λ), μπορεί να μείνει έμολον. Η μετοχή Αορίστου λοιπόν είναι μολών.

Στην ουσία δηλαδή ο Λεωνίδας είπε; “Κοπίασε πολύ για να τα πάρεις” (και που μου τα ζητάς τα όπλα μου – δηλαδή την υποχώρησή μου, μην νομίζεις ότι θα σου δοθούν εύκολα – ότι θα συντρέξω δηλαδή τους σκοπούς σου, θα κοπιάσεις πολύ για να πάρεις τα όπλα μου – αυτή τη θέση δηλαδή που υπερασπίζομαι).

Μολών Λαβέ : Θα κοπιάσεις πολύ για να τα πάρεις ! (δηλαδή, όχι χωρίς συνέπειες)

Συνεχίζει ο Αντιστράτηγος Ασλανίδης:

Άρα, όταν ο Λεωνίδας απάντησε στην απαίτηση του Ξέρξη με το «μολών λαβέ», δεν εννοούσε απλά «έλα να τα πάρεις». Εννοούσε ο Λεωνίδας «βρες πρώτα το θάρρος και μετά έλα να τα πάρεις» ή όπως θα λέγαμε απλά «αν έχεις κότσια έλα να τα πάρεις».

Στην φράση αυτή παρατηρούμε, την υπέροχη, πλουσιότατη και μοναδική νοηματική Ελληνική γλώσσα, που έχει την δυνατότητα κάθε σκέψη να μπορεί να την εκφράζει με την κατάλληλη λέξη.

Βέβαια είναι γνωστή η έκφραση που χρησιμοποιούν οι Αγγλοαμερικάνοι όταν ψάχνουν να βρουν την κατάλληλη λέξη για κάποια έννοια, «οι Έλληνες θα έχουν μια λέξη οπωσδήποτε και γι’ αυτό».

Τέλος, καταλήγει ο Αντιστράτηγος Ασλανίδης, ο Λεωνίδας με την φράση «Μολών Λαβέ» και όχι με αυτήν «Ελθών λαβέ», αφ’ ενός εμψύχωσε τους πολεμιστές του και αφ’ ετέρου έστειλε το μήνυμα στον Ξέρξη να καταλάβει τί Στρατός τον περιμένει και με τί ηθικό.

ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ: ΑΝ ΕΧΕΙΣ ΚΟΤΣΙΑ, ΕΛΑ ΝΑ ΤΑ ΠΑΡΕΙΣ!